Ο Χρόνος στην Ψυχοθεραπεία
Ως επαγγελματίας στον κλάδο της ψυχικής υγείας, έρχομαι συχνά αντιμέτωπη στα πρώτα ραντεβού με ερωτήσεις όπως: «Πόσες συνεδρίες θα χρειαστούν; Πόσο καιρό θα πάρει η θεραπεία»;
Αξιολογώ τις απορίες αυτές ως έγκυρες και άκρως φυσιολογικές, ειδικά για όσους έρχονται για πρώτη φορά σε επαφή με τον κόσμο της ψυχοθεραπείας. Επίσης, τα άτομα που έχουν κάποια εμπειρία με ειδικό στο ιστορικό τους, καλό είναι να γνωρίζουν ότι κάθε θεραπευτική προσέγγιση διαφέρει, κάνοντας έτσι τη διάρκεια – καθώς και το πλαίσιο της θεραπείας, να διαφέρουν αισθητά. Για παράδειγμα, μια θεραπεία γνωστικού συμπεριφορικού τύπου μπορεί να έχει διάρκεια μηνών, ενώ παράλληλα μια θεραπεία ψυχοδυναμικής προσέγγισης να έχει διάρκεια ετών. Σημειωτέον, ότι το βάθος και η αποτελεσματικότητα μιας θεραπείας είναι συνυφασμένα με την χρονική επένδυση που έχει κάνει σε αυτή ο θεραπευόμενος. Η προσέγγιση που ακολουθώ είναι ψυχοδυναμικής κατεύθυνσης, επομένως το άρθρο αυτό προσφέρει πληροφορίες ανάλογες της μεθόδου.
Η έννοια του χρόνου στην Ψυχοθεραπεία
Ένα παράδειγμα που αρέσκομαι να χρησιμοποιώ στο γραφείο μου, καθώς είναι βαθιά ριζωμένο στην κοινή λογική, είναι το εξής: Πώς είναι δυνατόν ένας άνθρωπος ηλικίας 40 ετών, να έχει την απαίτηση να αλλάξει μέσα σε μόνο λίγους μήνες όλη του την χαρακτηρολογική ψυχοσύνθεση; Κατανοεί άραγε ο ενδιαφερόμενος, το πόσο επικίνδυνο θα μπορούσε να αποβεί για τον ίδιο αν ο αναλυτής του ήταν “βιαστικός”; Το να φέρουμε σε συνειδητό επίπεδο κομμάτια του ασυνειδήτου που το άτομο δεν έχει ακόμη τα εργαλεία να επεξεργαστεί και να επιλύσει, δύναται να οδηγήσει σε άμεση επιδείνωση του συμπτώματος ή σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και στην ψύχωση. Ο σεβασμός και η ορθή αξιολόγηση της αντοχής του ατόμου φέρει υψίστης σημασίας, ιδιαίτερα σε ζητήματα όπως κρίσεις πανικού, φοβίες και ψυχοσωματικά / αυτοάνοσα νοσήματα.
Είναι αληθές ότι με την έναρξη των συνεδριών ο θεραπευόμενος βρίσκει άμεση ανακούφιση στα συμπτώματά του και εισέρχεται σε μια περίοδο ασφάλειας και περισυλλογής. Το κύριο μέλημα όμως της ψυχοθεραπείας, είναι αυτή η ανακούφιση να έχει διάρκεια και να μην αποτελεί μια πρόσκαιρη αποφόρτιση. Ειδάλλως, το άτομο κινδυνεύει να μπαινοβγαίνει στα γραφεία των ειδικών δίχως ελπίδα για ολοκλήρωση της θεραπείας. Το κάθε σύμπτωμα προκύπτει από κάποια αιτία. Στην ανάλυση, έχουμε ως σκοπό τον προσδιορισμό αυτής της αιτίας και τον μετασχηματισμό της. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται χρόνος ώστε ο αναλυόμενος να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με τον αναλυτή του, επιτρέποντας έτσι την από κοινού ξενάγησή τους σε βαθύτερα μονοπάτια της συνείδησης.
Το χρονικό διάστημα που χρειάζεται ένας άνθρωπός ώσπου να νιώσει ασφάλεια και να ανοιχτεί πλήρως στον αναλυτή του, εξαρτάται τόσο από την ιδιοσυγκρασία του ίδιου, όσο και από την “χημεία” που υπάρχει μεταξύ τους. Το πόσο καιρό επίσης θα πάρει στο άτομο να εντοπίσει την αιτία του προβλήματός του, εξαρτάται από το πόσο ισχυρές θα είναι οι άμυνες που θα προβάλλει, καθώς και τι αντοχές θα έχει στην κατοχή του στο ξεκίνημα της θεραπείας. Σκοπός μας είναι οι αντοχές αυτές να ενισχυθούν και τα όποια βάρη να αποβληθούν.
Ανταποκρινόμενη λοιπόν στο ερώτημα «πόσο καιρό θα πάρει η θεραπεία» , απαντώ:
«Όσο καιρό χρειάζεστε, όσο καιρό επιτρέψετε και όσο καιρό αποφασίσετε. Εσείς ορίζετε την πρόοδο σας σε αυτό το σημαντικό ταξίδι. Εγώ αποτελώ συνοδοιπόρο και καθοδηγητή, ο ρυθμός όμως παραμένει πάντοτε δικός σας. Και έτσι είναι καλό να γίνεται. Χρειάζεται πάντοτε κάτι, να παραμένει δικό σας».