Τα τρία φαντάσματα των Χριστουγέννων: Μοναξιά, κατάθλιψη και καταναλωτική μανία

Η περίοδος των εορτών πλησιάζει, προσκαλώντας μας για ακόμη μια φορά να επενδύσουμε, πρακτικά και συναισθηματικά, σε έθιμα και ανθρώπους. Καθώς φαίνεται, τα Χριστούγεννα μας φέτος θα είναι ιδιαίτερα, λόγω συνθηκών. Όπως και να έχει όμως, ο χρόνος έχει μνήμη, και όταν καλείται να γιορτάσει την αλλαγή του, δεν κάνει διακρίσεις. Παρότι τα σχέδιά μας μπορεί να άλλαξαν λόγω πρακτικών περιορισμών, τα συναισθήματά μας, κάνοντας τον γνωστό ετήσιο κύκλο τους ωριμάζουν, περιμένοντας την ολοκλήρωσή που ίσως τους προσφέρει η αλλαγή του έτους.

Ταυτόχρονα, η ετήσια αυτή φωτεινή περίοδος, σέρνει μαζί της κάθε χρόνο και μια σκοτεινή ομίχλη. Βάση ερευνών και όχι μόνο, την περίοδο των Χριστουγέννων, σημειώνεται αύξηση σε φαινόμενα όπως κατάθλιψη, αίσθημα μοναξιάς, κρίσεις πανικού και καταναλωτικές μανίες. Φέτος όσο ποτέ άλλοτε, υπάρχει ανάγκη για ψυχική ενθάρρυνση, κατανόηση και αλλαγή. Σε αυτά τα ιδιαίτερα Χριστούγεννα, ας γίνουμε και εμείς ιδιαίτεροι, ρίχνοντας μια βαθύτερη ματιά στον εαυτό μας.

Κατάθλιψη

Η μορφή κατάθλιψης που μπορεί να προκύψει την περίοδο των εορτών, έχει συνήθως τις ρίζες της σε προϋπάρχοντα προβλήματα. Αν κάποιος είναι δυσαρεστημένος με την ποιότητά ζωής του, το τέλος του έτους έρχεται να του υπενθυμίσει πως και φέτος δεν κατάφερε να αλλάξει τίποτα προς όφελός του. Τούτη η βάναυση υπενθύμιση, είναι και ο λόγος που τα περισσότερα καταθλιπτικά άτομα θέτουν εκ νέου στόχους αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου, πιστεύοντας πως αυτήν τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά. Δυστυχώς όμως, είναι αδύνατο για τον άνθρωπο να αλλάξει τις συνθήκες του, χωρίς να επενδύσει πρώτα ώστε να αλλάξει τον εαυτό του.

Τι μπορούμε να κάνουμε: Θα ήταν χρήσιμο, να μάθουμε να περνάμε από αξιολόγηση πιο συχνά την ποιότητα ζωής μας μέσα στο έτος. Έτσι πρώτον, δεν θα μας πιάνει πανικός στο τέλος του χρόνου σκεπτόμενοι πως πρέπει να αλλάξουμε σχεδόν τα πάντα, και δεύτερον, εξετάζοντας πιο συχνά τις επιθυμίες μας, θα προσφέρουμε στον εαυτό μας περισσότερες ευκαιρίες για να τις υλοποιήσει.

Αίσθημα Μοναξιάς

Η έντονη μοναξιά που μπορεί κάποιος να αισθάνεται κατά την γιορτινή περίοδο, είναι συνήθως προϊόν παραδόσεων και κουλτούρας. Εξαίρεση αποτελούν όσοι βιώνουν μοναξιά για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οι οποίοι είναι σημαντικό να αναζητήσουν τη βοήθεια ενός θεραπευτή, εφόσον επιθυμούν να ανακουφιστούν. Οι υπόλοιποι λοιπόν, που τα Χριστούγεννα τους προκαλούν μια γλυκιά μελαγχολία μοναξιάς, δεν χρειάζεται να ψάξουν μακριά. Όταν διανύουμε μια περίοδο που μας έχουν μάθει από μικρά παιδιά πως πρέπει να υπάρχει κόσμος, φασαρία, δώρα και επαφή, η έλλειψη αυτών, κάνει εμάς τους ίδιους να νιώθουμε ελλειμματικοί, ενώ υπό άλλες συνθήκες ένα βράδυ μόνοι μας στο σπίτι θα ήταν – τολμώ να πως, έως και ικανοποιητικό.

Τι μπορούμε να κάνουμε: Αξιολογούμε το ποσοστό αλήθειας που υπάρχει στο αίσθημα μοναξιάς που βιώνουμε και πράττουμε ανάλογα. Αν όντως αισθανόμαστε την ανάγκη για ανθρώπινη επαφή, μπορούμε να την αναζητήσουμε – έστω και διαδικτυακά. Αν πάλι μια γιορτινά φανταχτερή διαφήμιση, γεμάτη από φιλικά οικογενειακά πρόσωπα, μας έκανε να νιώσουμε λίγους, καλό θα ήταν να μας επαναφέρουμε τρυφερά στην πραγματικότητα.

Καταναλωτική Μανία

Η καταναλωτική μανία χαρακτηρίζεται από την τάση ενός ατόμου να ξεπερνά κατά πολύ το όριο που το ίδιο το άτομο έχει θέσει γύρω από μια συνθήκη, νιώθοντας ανίκανο να σταματήσει. Έχει πολλές μορφές και μπορεί να περιλαμβάνει την υπερκατανάλωση φαγητού, αλκοόλ και άλλων ουσιών, χρημάτων, χρόνου κλπ. Κοινό χαρακτηριστικό των «θυμάτων» αυτής της έξαψης, είναι η χρόνια έλλειψη αυτοελέγχου ή η υπερβολή αυτού, ένα αίσθημα ανικανοποίητου και το χρόνιο άγχος. Δυστυχώς, καμία μορφή υπερκατανάλωσης δεν προσφέρει ανακούφιση στα παραπάνω «συμπτώματα», αντιθέτως τα οξύνει. Η μανιώδης υπερκατανάλωση λειτουργεί ως αντισταθμιστής σε μια ασφυκτική πίεση που το άτομο μπορεί δέχεται τακτικά στη ζωή του. Η έξαρση λειτουργεί ως ανάσα έναντι της πίεσης.

Τι μπορούμε να κάνουμε: Η συμπεριφορά αυτή αποτελεί «καμπανάκι» πως το άτομο ασφυκτιά. Είναι σημαντικό να βρεθεί το κουράγιο να αναγνωρίσει ο καθένας σε ποιους τομείς της ζωής του υποφέρει και να αναλάβει την ευθύνη του. Πόσο καιρό ακόμη σκοπεύει να αφήσει τον εαυτό του εκτεθειμένο στις συνθήκες;

Συνοψίζοντας, παρατηρεί κανείς πως κύριο αίτιο φθοράς της ψυχικής μας υγείας, αποτελεί η έκφραση έντονης δυσαρέσκειας με την ποιότητα ζωής μας. Διαπιστώνουμε λοιπόν, πως συνήθως τα αίτια των παραπάνω ζητημάτων, προϋπάρχουν και υπονομεύουν την ποιότητά μας όλο το έτος, κάνοντας την grand εμφάνισή τους στο κλείσιμο της χρονιάς. Γιατί; Επειδή αδημονούν να θεραπευτούν. Κανενός ο ψυχισμός δεν θέλει να νοσεί, οπότε στην τελευταία ευκαιρία που του προσφέρεται, λίγο πριν κλείσει ακόμη ένας κύκλος, κάνει την μεγαλύτερη του προσπάθεια – εκδηλώνεται. Το μήνυμα λοιπόν των φετινών εορτών, είναι η προσφορά ουσιαστικής φροντίδας του εαυτού, όχι μόνο συναισθηματικά, αλλά και νοητικά. Βάζοντας ως σκοπό την απόκτηση ψυχικής παιδείας, ο εαυτός μας δεν θα μείνει ποτέ ξανά εκτεθειμένος.

Καλές Γιορτές!