Η επιθυμία του να είμαι γονέας
Υπάρχει μια διαδρομή που κάθε ευσυνείδητος ενήλικας καλείται να διανύσει από τη σύλληψη της πρώτης του επιθυμίας για παιδί, έως την πραγματική σύλληψη ενός εμβρύου. Αυτή η διαδρομή κανονικά πρέπει να περιλαμβάνει μια βαθιά αξιολόγηση του εαυτού, του συντρόφου εάν υπάρχει, καθώς και της επιθυμίας αυτής καθαυτής. Αν η διαδρομή αυτή εκλείψει, η ζωή τόσο του ενήλικα όσο και τους βρέφους, βρίσκονται στα χέρια της τύχης και των συγκυριών. Η ανατροφή του παιδιού τότε αποτελεί αποτέλεσμα συνθηκών, όπως και η μεταξύ σχέση των φροντιστών του. Κανένας δεν αναλαμβάνει την πραγματική ευθύνη για τίποτα και οι εξωτερικοί παράγοντες γίνονται η τακτική δικαιολογία.
Φανταστείτε μια κοινωνία, όπου η ιδιότητα του γονέα αξιολογείται ως επάγγελμα. Όπου ένας ενήλικας εφόσον αποφασίσει ότι έχει την επιθυμία να γίνει γονέας, καλείται να ρίξει μια αντικειμενική ματιά στο «βιογραφικό» του και να αναρωτηθεί αν πράγματι πληρεί τις προϋποθέσεις, ή αν η καθημερινότητά του χρήζει βελτίωσης. Πόσο βοηθητικό θα ήταν, αν είχαμε μπροστά μας τα κουτάκια που χρειάζεται να συμπληρώσουμε, ώστε να θεωρηθούμε κατάλληλοι για έναν τόσο σημαντικό ρόλο; Μια λίστα όπως η παρακάτω, μπορεί να αποτελέσει για όλους του ευσυνείδητους γονείς (μελλοντικούς και μη) μια βάση έμπνευσης για σημαντική εξέλιξη και αλλαγή.
Βασικές προϋποθέσεις για την ανάληψη του ρόλου του γονέα
Βιοποριστική ικανότητα
Η ανατροφή ενός παιδιού απαιτεί οικονομικούς πόρους και οικονομική σταθερότητα. Πολλοί νέοι γονείς ξεκινούν το ταξίδι της κυοφορίας μη γνωρίζοντας τις μακροχρόνιες δαπάνες που θα επακολουθήσουν. Είναι σημαντικό να φροντίσουμε ώστε να λάβουμε μια σφαιρική εικόνα των οικονομικών αναγκών που θα προκύψουν και να αξιολογήσουμε τη δική μας δυνατότητα σε όλα τα πιθανά σενάρια. Ασφαλώς δεν μπορούμε να προνοήσουμε για τα πάντα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε ευθύνη να προνοήσουμε για τα βασικά. Το παιδί μας πέρα από στέγη, φαγητό και ιατρική κάλυψη, θα χρειαστεί να γνωρίσει τον κόσμο, να αναλάβει εξωσχολικές δραστηριότητες, να κοινωνικοποιηθεί και αργότερα να σπουδάσει εφόσον το επιθυμεί. Για όλα αυτά θα χρειαστεί τη συνδρομή των γονέων του. Είναι τραγικό το γεγονός ότι άνθρωποι αποφεύγουν την ανάληψη ευθύνης ενός κατοικίδιου, αλλά μεταβαίνουν με ευκολία στην ανάληψη του κοινωνικού ρόλου του γονέα.
Ψυχική υγεία
Εάν ένας γονέας δεν εργασθεί ψυχοθεραπευτικά με τον εαυτό του ώστε να θεραπεύσει τυχόν προσωπικά ελλείμματα και πληγές από τα παιδικά του χρόνια, κινδυνεύει να μεταφέρει το ψυχικό του φορτίο στα παιδιά του. Μπορεί να νομίζει ότι μέσα από τον ρόλο του γονέα θα θεραπεύσει τον εαυτό του, επιδεικνύοντας έτσι και στους δικούς του γονείς τα λάθη τους, αλλά στην πραγματικότητα δεν θα πάρει πολύ μέχρι ο εσωτερικός του πόνος να μεταβιβαστεί στο παιδί του. Αν δεν δουλέψουμε με τον εαυτό μας ώστε να μάθουμε να τον αγαπάμε και να τον αποδεχόμαστε, τότε τι ελπίδα έχουμε να αποδεχτούμε κάποιον άλλον; Όχι, δεν ξυπνάει κάποιο ένστικτο και όχι δεν είναι κάτι που μαθαίνεται στην πορεία. Η ψυχική μας υγεία απαιτεί συνειδητή εργασία και θέληση για πρόοδο. Κάποιοι άνθρωποι επίσης, περνώντας από ψυχολογική αξιολόγηση πριν μια πιθανή εγκυμοσύνη, μπορεί να κριθούν ακατάλληλοι για την ανάληψη μιας τέτοιας ευθύνης λόγω κάποιας ψυχικής διαταραχής. Και οι δυο γονείς χρειάζεται να κριθούν ψυχικά κατάλληλοι για την ανατροφή ενός παιδιού εάν θέλουμε να κάνουμε την κοινωνία ένα μέρος με λιγότερα θλιβερά γεγονότα, όπως αυτό της παιδικής κακοποίησης.
Ποιότητα συντροφικής σχέσης
Γνωρίζετε ότι η σχέση με το/τη σύντροφό σας θα θέσει τα θεμέλια για την ποιότητα των σχέσεων του παιδιού σας στα ενήλικα του χρόνια;
Είναι σημαντικό η σχέση ενός ζευγαριού να έχει ωριμάσει και να έχει δοκιμαστεί με τον ερχομό μιας εγκυμοσύνης. Σημαντικό επίσης είναι να κατανοήσουμε ότι ο ερχομός ενός παιδιού δεν δένει το ζευγάρι, ούτε αποτελεί ¨το επόμενο βήμα¨ μιας σχέσης. Ο ρόλος του γονέα θα είναι ένας ακόμη ρόλος για τον κάθε ενήλικα και αν δεν έχει κατακτήσει ακόμη τον βασικό του ρόλο ως σύντροφος, τότε ένας ακόμη ρόλος σε ένα απροετοίμαστο ζευγάρι μπορεί να κλονίσει σημαντικά τη σχέση, έως και να την ισοπεδώσει. Κάποια ζευγάρια μπορεί να μην βρίσκουν ενδιαφέρον στο γονεϊκό ρόλο και αυτό πέρα από αποδεκτό είναι και φυσιολογικό. Η κοινωνία προωθεί τα παιδιά ως ¨φάρμακο¨ για όποιο αίσθημα εσωτερικού κενού αντιμετωπίζουμε, καθώς και ως ¨αντίδοτο¨ για τα προβλήματα μιας σχέσης. Αφήνω τελευταία την πιο σημαντική ερώτηση όλων: Πόσο χρόνο θα έχετε να αφιερώσετε στο παιδί σας;
Αιτία
Ποια είναι η αιτία που θέλω να έχω ένα παιδί; Αποτελεί επιθυμία δίκη μου ή κάποιου άλλου; Τι έχω να προσφέρω υλικά και πνευματικά σε ένα πλάσμα; Μήπως πιστεύω ότι ο ερχομός ενός παιδιού θα δώσει νόημα και σκοπό στη ζωή μου; Δεν είναι τυχαίο που στην πλειοψηφία η επιθυμία για ένα παιδί αποτελεί γυναικεία επιθυμία. Η γυναίκα σύμφωνα με την κοινωνία εκπληρώνει τον σκοπό της μόνο μέσα από τον ρόλο της μητρότητας. Πολλές γυναίκες δεν μπαίνουν καν στον κόπο να αναζητήσουν την επαγγελματική ή σχεσιακή ευτυχία, να γνωρίσουν τον κόσμο και να ταξιδέψουν, να ζήσουν έξω από τα στερεότυπα, παρά πηγαίνουν κατευθείαν σε κάτι που νομίζουν ως οικείο, αλλά που στην πραγματικότητα τους είναι εντελώς ανοίκειο, καθώς ο ρόλος του γονέα κρύβει από πίσω μεγάλη διαδρομή εξέλιξης και προσπάθειας. Το πρόβλημα εδώ είναι, πως αν ένα παιδί δεν έρθει στη ζωή για κάποιον καθαρό και υγιή σκοπό, τότε αυξάνεται κατά πολύ η πιθανότητα η ζωή του να φέρει ψυχικές και πρακτικές δυσκολίες. Όταν η μητέρα καταλάβει ότι το πλάσμα που έφερε στον κόσμο δεν αποτελεί πια δικό της απόκτημα ούτε και επίτευγμα, η κατάθλιψη που θα ακολουθήσει θα είναι μεγάλη. Αν το παιδί έρθει στη ζωή μας με σκοπό να μας λύσει κάτι, αυτό το κάτι θα επανέλθει σε βαρύτερη μορφή, επηρεάζοντας πλέον πέρα από εμάς και το παιδί μας.
Θερμή Παράκληση
Καθώς δυστυχώς ο νόμος δεν έχει ορίσει κανένα σύστημα υποστήριξης, ενημέρωσης ή εκπαίδευσης των γονέων, και επειδή η φύση έχει μοιράσει απλόχερα την ικανότητα της αναπαραγωγής, θερμή παράκληση στους γονείς να μπουν οι ίδιοι οικειοθελώς σε βαθιά αξιολόγηση του εαυτού τους σε όλους τους παραπάνω τομείς, προτού αποφασίσουν να αναλάβουν τη σημαντικότερη ευθύνη του κόσμου.
Για τους μελλοντικούς γονείς, η παραπάνω λίστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κινητήριος σκέψη για την έναρξη εμβάθυνσης και εξέλιξης, καθώς και για την εύρεση της πραγματικής αιτίας της επιθυμίας τους για ένα παιδί και την περεταίρω αξιολόγηση αυτής της επιθυμίας ως υγιούς ή μη.
Οι ήδη γονείς, εύχομαι να αξιολογήσουν με θάρρος και ειλικρίνεια τις μοναδικές τους συνθήκες, κρατώντας στο πίσω μέρος του μυαλό τους ότι κανείς δεν είναι τέλειος. Αν η λίστα που δίνεται εδώ τους βοηθήσει να αντιληφθούν κάποιο σημείο στο οποίο υστερούν, αξία έχει η παραδοχή αυτού και η απόφαση για βελτίωση και αλλαγή.
Όσο υπάρχει αγάπη θα υπάρχει πάντα και ελπίδα. Και όσο υπάρχει ελπίδα θα υπάρχει δυνατότητα για αλλαγή και εξέλιξη. Ας γίνουμε εμείς το παράδειγμα που θέλουμε να μυήσουμε τα παιδιά μας. Ας σταματήσουμε να φέρνουμε πλάσματα στη ζωή μέσα από διαστρεβλωμένες επιθυμίες, ατυχείς συνθήκες, ατομικά και κοινωνικά ψυχικά ελλείμματα και σχεσιακές αποτυχίες. Τι ποιότητες θέλουμε να κληρονομήσουν τα παιδιά μας από την παρουσία μας ως γονείς; Σίγουρα πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε ως αποτελέσματα συνθηκών των δικών μας γονέων και δεν τα πήγαμε και τόσο άσχημα. Φανταστείτε όμως, αν οι γονείς μας να είχαν βάλει και την ανάλογη συνειδητή προσπάθεια, πως θα ήταν άραγε σήμερα η κοινωνία;
Το άρθρο αυτό είναι αφιερωμένο στην παγκόσμια ημέρα πρόληψης κατά της παιδικής κακοποίησης (19 Νοεμβρίου).