Τα παιδιά των ουσιών είναι παιδιά ευαίσθητα στις ανάγκες των γονέων τους από μικρή ηλικία. Αντιλαμβάνονται και καταγράφουν τα λάθη που γίνονται επιμελώς. Συσσωρεύουν πόνο αν καταλάβουν ότι κάποιος ή και οι δυο γονείς δεν φροντίζουν τον εαυτό τους και τον γάμο τους και ο πόνος αυτός στην εφηβεία μετατρέπεται σε οργή.

Εκεί κάπου προέκυψε η απαρχή της εποχής της μοναξιάς, την οποία διανύουμε μέχρι και σήμερα. Ο τίτλος της: «υποφέρω γιατί ξέχασα πως να συνδέομαι». Ξεκινήσαμε με αποστροφή για τη θνητή μας κατάσταση, θερμοί αντιρρησίες του ρυθμού, προσπαθήσαμε με νύχια και με δόντια να τον καθηλώσουμε, καταναλώσαμε την πολύτιμη ενέργεια μας σε τούτο το σκοπό και έπειτα από αιώνες πετύχαμε να καθηλώσουμε τους εαυτούς μας. Αποσυνδεδεμένοι. Από τη φύση, από το Όλο. Θυμάται κανείς μας πως να δημιουργεί υγιείς σχέσεις;

Είναι γνωστό πως η απομόνωση και η παθητικότητα αποτελούν βασικά συστατικά για τη δημιουργία ή διατήρηση της καταθλιπτικής διάθεσης. Είναι φυσικό επόμενο να ξυπνάμε το πρωί με ένα αίσθημα ανησυχίας, άγχους, μελαγχολίας και μοναξιάς, σκεπτόμενοι πως δεν έχουμε τίποτα να κάνουμε μέσα στην ημέρα μας. Με ποιους τρόπους λοιπόν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αυτήν την αόριστη περίοδο εγκλεισμού;

Είναι σαν να έχουμε προγραμματιστεί να βιώνουμε τη μοναξιά ως κοινωνική ήττα. Σαν μια απόρριψη του έξω δίχως τέλος. Στην πραγματικότητα βέβαια, η απόρριψη είναι από εμάς – προς εμάς. Η κριτική που δεχόμαστε είναι από εμάς – για εμάς. Απλώς η αυτό-απόρριψη ξέρει να καλύπτεται πολύ καλά.

Καμία από τις δυο κατηγορίες δεν είναι καλή ή κακή, λάθος ή σωστή. Αυτούς τους χαρακτηρισμούς τους δίνουμε εμείς κάνοντας λάθος επιλογές. Για παράδειγμα, μια γυναίκα που αναζητά σύντροφο για τη δημιουργία οικογένειας μπορεί να γοητευθεί από έναν εραστή σκεπτόμενη πως στην πορεία εκείνος θα ωριμάσει και θα χωρέσει στο μοντέλο του πατέρα. Η απογοήτευση της αργότερα γι’ αυτήν τη λάθος επιλογή της θα την κάνει να αποκτήσει αποστροφή γι’ αυτόν τον τύπο άντρα – όμως λανθασμένα.

Όταν ανοιγόμαστε και μιλάμε στον Ψυχολόγο αποδυναμώνουμε άμεσα τη διαταραχή μας και τα συμπτώματα της. Όταν παλεύουμε να κρατήσουμε κάτι μέσα μας, του δίνουμε δύναμη. Τη δική μας δύναμη. Όλη αυτή η προσπάθεια που καταβάλλουμε ώστε να μην ανοιχτούμε και εκτεθούμε θα μπορούσε να στραφεί προς την θεραπεία μας και όχι προς τη διατήρηση των συμπτωμάτων μας. Το πρόβλημα μας γίνεται σιγά σιγά το μυστικό μας και αποκτάμε σχέση μαζί του. Ασυνείδητα προσπαθούμε να το προστατέψουμε, νομίζοντας ότι έτσι θα προστατέψουμε τον εαυτό μας.

Εξαιτίας του στίγματος της κατάθλιψης, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι η αναζήτηση βοήθειας προϋποθέτει κάποιου είδους προσωπική έλλειψη – μια έλλειψη που θα έπρεπε να ξεπεραστεί δυναμικά, με κουράγιο ή πείσμα. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Η αναζήτηση ψυχικής υποστήριξης δεν δηλώνει έλλειψη πνευματικής, σωματικής, συναισθηματικής ή ηθικής φύσης. Αντιθέτως, χρειάζεται μεγάλο κουράγιο για να παραδεχτεί κανείς ότι κάτι δεν πάει καλά. Η επιλογή επίσκεψης επαγγελματία ψυχικής υγείας, αποτελεί δείγμα εσωτερικής σοφίας και ωριμότητας.

Υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε μια φυσιολογική, εποχιακή μετάπτωση της διάθεσης και στην αρχή και εξέλιξη μιας ψυχικής διαταραχής. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε για τον εαυτό μας, είναι να παραμείνουμε ενημερωμένοι γύρω από τη διαταραχή της κατάθλιψης, ώστε να ξέρουμε πότε έχει έρθει η ώρα να αναζητήσουμε βοήθεια και πότε δεν υφίσταται λόγος ανησυχίας.

Μετά από προσεκτική αξιολόγηση, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας της Αμερικής, συνέταξε την ακόλουθη λίστα επάνω στα συμπτώματα της κατάθλιψης:

Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί έμπνευση μου στο χώρο της θεραπείας από την πλευρά του ασθενή. Μια προσπάθεια περιγραφής των σκέψεων που μπορούν να κυριεύσουν ένα άτομο που υποφέρει από κατάθλιψη με έντονα αισθήματα μοναξιάς και κενού. Οι άνθρωποι αφιερώνουν μεγάλο μέρος της σκέψης τους και της καθημερινής τους ανάγνωσης στο πως να ξεφορτωθούν ή να γλυτώσουν από δυσάρεστα συναισθήματα, συμπτώματα και σκέψεις.  Το πρώτο βήμα για τη θεραπεία οποιασδήποτε ψυχικής ανισορροπίας, είναι προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η θεραπεία έρχεται με την κατανόηση και αποδοχή ενός συμπτώματος ή συναισθηματικής κατάστασης, όχι μέσα απο τη βιασύνη και την αντίσταση.

Κάθε άνθρωπος συνειδητοποιεί και αναγνωρίζει την ψυχική του δυσκολία σε δικό του χώρο και χρόνο. Αυτό καλό είναι να το γνωρίζει και να το σέβεται τόσο ο ειδικός, όσο και ο μη ειδικός. Ως εκ τούτου, το πότε ένας ενήλικας θα επιλέξει (αν επιλέξει) να αναζητήσει βοήθεια για κάποιο ψυχολογικό θέμα που αντιμετωπίζει, εξαρτάται απόλυτα από τον ίδιο. Το άρθρο αυτό, απευθύνεται σε εκείνο το κενό που δημιουργείται, ανάμεσα στη συνειδητοποίηση που έρχεται σε κάποιον ότι έχει κατάθλιψη και την χρονική στιγμή που θα αποφασίσει να κάνει κάτι γι’ αυτό. Οι παρακάτω πρακτικές αποτελούν λοιπόν ένα «ψυχικό αποκούμπι», ως την πόρτα του θεραπευτή.

Οι κρίσεις πανικού και άγχους αποτελούν μια έντονη τραυματική εμπειρία και μειώνουν δραματικά την ποιότητα ζωής του πάσχοντος. Αρκετά άτομα δηλώνουν πως πριν πάθουν την πρώτη τους κρίση δεν είχαν ποτέ στο ιστορικό τους περεταίρω ψυχολογικά προβλήματα. Αυτό συμβαίνει επειδή είναι σύνηθες άτομα που φτάνουν σε κρίση να έχουν απωθήσει πολύ έντονο συναισθηματικό υλικό για χρόνια. Γι’ αυτόν τον λόγο, η άμεση διάγνωση και η αναζήτηση κατάλληλης θεραπείας αποτελούν πάντα προτεραιότητα σε τέτοιου είδους οξεία συμπτώματα. Οι κρίσεις πανικού μπορούν να αντιμετωπιστούν χωρίς τη λήψη φαρμακευτικής αγωγής, με την προσέγγιση της ψυχοδυναμικής ψυχοθεραπείας.

Με αφορμή την πρόσφατη εθνική μας εορτή (και το περίφημο ΟΧΙ), εμπνεύστηκα να γράψω ένα άρθρο για το περίφημο ΝΑΙ του σήμερα και τη γενιά του ΝΑΙ. Μια γενιά γεμάτη φόβους και αυτό-απόρριψη, μια γενιά ανθρώπων ανίκανη να θεσπίσει τα όρια της και να πει όχι. Φοβόμαστε να πούμε όχι στη σχέση μας, στη δουλειά μας, σε φίλους και έτσι λέμε καθημερινά όχι στον εαυτό μας, διακυβεύοντας την ψυχική μας υγεία.

Το πως παρουσιάζουμε το σύντροφό μας στην οικογένεια μας και τον κύκλο μας θα αποτελέσει αργότερα την άποψη που θα καλλιεργηθεί ως προς το πρόσωπό του. Καλό θα ήταν λοιπόν να γίνουμε πιο επιλεκτικοί στο προσωπικό υλικό που μοιραζόμαστε με άτομα εκτός της σχέσης μας. Όσο δίνουμε υλικό σε άτομα έξω από τη σχέση μας για το τι συμβαίνει εντός της, τόσο παροτρύνουμε τους άλλους να μας δώσουν συμβουλές – και μάλιστα λαθεμένες – και τόσο απομακρυνόμαστε από το σύντροφό μας.

Τα ποσοστά δυσαρεστημένων ανθρώπων μέσα σε σχέση έχουν πλέον αυξηθεί δραματικά. Το ίδιο δραματικά έχουν αυξηθεί και τα διαζύγια, επιβεβαιώνοντας ότι η ανθρώπινη φυλή “πάσχει” στον κλάδο των σχέσεων. Σήμερα, αρκετοί άνθρωποι παραμένουν σε μια σχέση ενώ δεν είναι ικανοποιημένοι, άλλοι επειδή φοβούνται τη μοναξιά, άλλοι γιατί δε θέλουν να μπουν πάλι στη διαδικασία του dating. Άλλοι πάλι εγκαταλείπουν το πλοίο μετά από πολύ πόνο ή πριν καλά - καλά γνωριστούν με το σύντροφό τους. Αν κάθε σχέση που μοιάζει να έχει φτάσει στο απροχώρητο δεν είναι πάντα στο τέλος της, ενώ άλλες σχέσεις έχουν ημερομηνία λήξης όση προσπάθεια και αν καταβάλλουμε, τότε πώς ξέρουμε αν έχει έρθει η ώρα να μείνουμε ή να φύγουμε από τη σχέση μας;